Krzyż „Golgota Wschodu” to symboliczne miejsce upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej podczas II wojny światowej, a także zagraniczne odznaczenie przyznawane przez Stowarzyszenie Nasza Polonia za działalność niepodległościową.
Krótka charakterystyka
W Międzynarodowym Roku Katyńskim 1995 kapelan „Rodzin Katyńskich”, ks. Zdzisław Peszkowski (jeniec obozu w Kozielsku 1939-1940, który uniknął śmierci w Katyniu) był inicjatorem akcji pod nazwą „Golgota Wschodu – Polska pamięta”, w ramach której z okazji 55. rocznicy zbrodni katyńskiej z 1995 w 55 kościołach zaplanowano umieszczenie symbolicznego upamiętnienia w postaci tablicy o nazwie Krzyż „Golgota Wschodu”.
Krzyż w formie reliefu ma wymiary 210×120 cm. W centrum krzyża został naniesiony wizerunek Matki Bożej Katyńskiej z rozchodzącymi się promieniami. Nad krzyżem został umieszczony emblemat orła Wojska Polskiego II RP. Poniżej orła znajduje się napis „Katyń”. Krzyż jest przepasany szarfą z napisem „Pomóż przebaczyć 1940”, zaś u dołu krzyża wymieniono pozostałe miejscowości kaźni: „Kozielsk / Ostaszków / Starobielsk” oraz poniżej inskrypcję „Golgota Wschodu”.
Tablica z tym upamiętnieniem została umieszczona w następujących świątyniach:
- Kościół Przemienienia Pańskiego w Sanoku, odsłonięcie miało miejsce 18 listopada 1995, krzyż został umieszczony wewnątrz świątyni na prawym filarze z przodu nawy głównej świątyni. W trakcie mszy świętej tego dnia ks. Peszkowski wygłosił homilię. Fundatorem tablicy wykonanej w Grudziądzu był związek „NSZZ Solidarność” Region Podkarpacie w Sanoku. W tym kościele w 1918 Zdzisław Peszkowski, późniejszy ksiądz został ochrzczony.
- Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce (Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Będzinie).
- Sanktuarium Golgoty Wschodu przy Kościele Najświętszej Maryi Panny Matki Pocieszenia we Wrocławiu; krzyż został pobłogosławiony 31 maja 1997 przez papieża św. Jana Pawła II podczas pielgrzymki do Polski.
- Kościół Przemienienia Pańskiego w Brzozowie (ściana zewnętrzna świątyni).
Odznaczenie
Zostało ustanowione niepaństwowe odznaczenie pod nazwą Krzyż „Golgota Wschodu”, które przyznaje Stowarzyszenie „Nasza Polonia”. W ramach Stowarzyszenia działa Kapituła Krzyża „Golgota Wschodu”. Wyróżnienie stanowi miniaturę upamiętnienia ustanowionego w 1995, a w swojej strukturze fizycznej zawiera grudki ziemi, pochodzącej z miejsc kaźni zbrodni katyńskiej. Jest przyznawane obywatelom całego świata za działalność niepodległościową.
Krzyż „Golgota Wschodu” otrzymali:
- Daniel Gromann (2012 r.)
- Jerzy Krajewski (2012 r.)
- Jadwiga Solka-Krajewska (2012 r.)
- Waldemar Niemotko (2012 r.)
- Regina Torpińska (2012 r.)
- Tadeusz Torpiński (2012 r.)
- Abp Sławoj Leszek Głódź (2012 r.)
- O. dr Tadeusz Rydzyk (2012 r.)
- Ryszard Techmański – pośmiertnie (2012 r.)
- Maria Jedlińska-Adamus (2016 r.)
- Abp Mieczysław Mokrzycki (2016 r.)
- Alojzy Szablewski (2016 r.)
- Zbigniew Wysocki (2016 r.)
- Mariusz Błaszczak (2016 r.)
- Antoni Macierewicz (2018 r.)
- Marian Banaś (2018 r.)
- Waldemar Tomaszewski (2018 r.)
- ks. Paweł Bortkiewicz (2018 r.)
- dr Karol Nawrocki, Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej (2019 r.)
